در این بخش قصد داریم تا برای شما فرمولاسیون مایع ظرفشویی را معرفی کنیم و همچنین شما را با تاریخچه مایع ظرفشویی آشنا سازیم. باید به این نکته اشاره نمود که یکی از علل پررنگ شدن جایگاه مایع ظرفشویی در زندگی امروز بشر، خاصیت شویندگی ملایم و قدرت پاک‌کنندگی خوب این مایع است. مایع ظرفشویی می‌تواند بهترین جایگزین جهت استفاده از شوینده‌های شیمیایی قوی دیگر باشد. در ادامه با ما همراه باشید.
در این بخش قصد داریم تا برای شما فرمولاسیون مایع ظرفشویی را معرفی کنیم و همچنین شما را با تاریخچه مایع ظرفشویی آشنا سازیم. باید به این نکته اشاره نمود که یکی از علل پررنگ شدن جایگاه مایع ظرفشویی در زندگی امروز بشر، خاصیت شویندگی ملایم و قدرت پاک‌کنندگی خوب این مایع است. مایع ظرفشویی می‌تواند بهترین جایگزین جهت استفاده از شوینده‌های شیمیایی قوی دیگر باشد. در ادامه با ما همراه باشید.
تاریخچه مواد شوینده و بهداشتی
در زمان‌های قدیم بهداشت فردی در میان مردم موردتوجه قرار نمی‌گرفت و ازاین‌رو در آن زمان‌ها بیماری‌های واگیردار در میان انسان‌ها بسیار رایج بود. یکی از اولین راه‌های که انسان‌ها برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های واگیردار در بین خود انجام می‌دادند، رعایت بهداشت فردی و ضدعفونی نمودن وسایل مصرفی خود در طول روز بود که عدم رعایت این موارد یکی از دلایل مهم شیوع بیماری‌ها در میان انسان‌ها بود.
درگذشته‌ها ظروف و دست‌های انسان‌ها، منشأ اصلی منتقل شدن ویروس‌ها و باکتری‌های مضر در بین انسان‌ها بود که عدم رعایت بهداشت فردی و ضدعفونی نمودن ظروف باعث می‌گردد که این ویروس‌ها به سرعت در میان مردم شیوع پیدا کند.
در زمان‌های قدیم بشر به این نتیجه رسید که می‌تواند از خاک و خاکستر به عنوان یک تمیزکننده استفاده کند و از خاکستر برای تمیز کردن ظروف غذاها به دلیل خاصیت خوبی که خاکستر از نظر شویندگی دارد استفاده کند. بشر توانست با استفاده از خاکستر تا حد زیادی ظروف را ضدعفونی کند و از شیوع بیماری‌ها جلوگیری کند.
با گذشت زمان و پیشرفت علم و تکنولوژی، حرکت بزرگی در صنعت محصولات بهداشتی و ضدعفونی‌کننده به وقوع پیوست. تولید محصولات شوینده در آن زمان باعث گردید که سطح بهداشت در میان مردم بالاتر برود و هرروز به طیف گسترده این محصولات بهداشتی در بازار افزوده می‌شد.
تمام محصولات شوینده و بهداشتی که در بازار عرضه می‌گردید دارای مزایای خاص خود بود، اما پرکاربردترین محصول شوینده‌ای که در میان مردم بسیار مورد استقبال قرار گرفت، مایع ظرفشویی و مایع دستشویی بود که کاربرد فراوانی را در میان مردم دارد.
هر دو مایع ظرفشویی و مایع دستشویی از نظر ظاهر یک کاربرد رادارند اما همان‌طور که از نام مایع ظرفشویی مشخص گردیده، این مایع برای شست‌وشوی ظروف بکار می‌رود، به این دلیل که بر روی ظروف امکان باقی ماندن ذرات ریز غذا وجود دارد که به راحتی تمیز نمی‌شود به همین علت قدرت تمیزکنندگی مایع ظرفشویی به مراتب بالاتر است.
در مایع ظرفشویی از برخی اسیدها استفاده می‌گردد که در صورت تماس با پوست موجب به وجود آمدن حساسیت می‌شود. اما مایع دستشویی علاوه بر تمیزی و ضدعفونی نمودن دست که طبق تحقیقات به‌عمل‌آمده روزانه بیش از ۱۰۰۰ نوع میکروب را لمس می‌کند، باید پوست دست را در مقابل حساسیت‌های پوستی محافظت کند و هیچ‌گونه عارضه و حساسیت پوستی بر روی دست ایجاد نکند.
از همین رو در فرمول مایع دستشویی از گلیسرین و… جهت نرم‌کنندگی پوست استفاده می‌گردد و گلیسیرین به دلیل خاصیت چربی که دارد جهت شستشوی ظروف مناسب نیست.
مایع ظرفشویی و مایع دستشویی به دلیل سهولت استفاده، در دسترس بودن، خاصیت تمیزکنندگی و ضدعفونی‌کنندگی بالای که دارند باعث شده‌اند که به سرعت در میان مردم جای خود را در باز کنند تا آنجا که امروزه در پایه هر ظرفشویی ظرفشویی یک مایع ظرفشویی و در هر سرویس بهداشتی یک مایع دستشویی نیز به چشم می‌خورد.
امروزه در صنعت محصولات بهداشتی و شوینده، بیش از هزار واحد تولیدی در حال فعالیت است که به امر تولید مایع ظرفشویی و مایع دستشویی با برندهای گوناگون در سطح جهان می‌پردازند.
کلیه افرادی که در این صنعت ورود پیداکرده‌اند، این هدف رادارند که علاوه به تأمین نیاز روزانه مردم، رقابتی سالم با همکاران خود داشته باشند تا در این بازار و صنعت بتوانند بقا داشته باشند.
واحدهای تولیدی می‌توانند با به‌روز نمودن فرمول‌های خود، باعث بالاتر رفتن سطح کیفیت محصولات خود گردند و همچنین با ارائه بسته‌بندی‌های خلاقانه و شیک می‌توانند سهم به سزایی از بازار را به خود اختصاص دهند.
معرفی مایع ظرفشویی
استفاده از مایع ظرفشویی برای شستشوی ظروف در ایران کمتر از ۳۰ سال است که در بین مردم رواج پیداکرده است و این ماده شوینده با نام ریکا شهرت دارد. ریکا در اصل نام تجاری متداول برای مایع ظرفشویی بوده که امروزه در میان مردم به عنوان مایع ظرفشویی شناخته می‌شود.
در ایران کمتر از سه دهه است که ترکیب سنتی شستشوی ظروف (گرده آجر، چوبک، خاکستر و…) جای خود را با مایع ظرفشویی عوض کرده است و امروزه به عنوان یکی از الگوهای مصرف و استفاده از این کالا امری ضروری و مفید در زندگی می‌باشد.
امروزه مایع ظرفشویی توانسته به منازل ساکنین روستاها نیز وارد شود و به تنهای شمار مصرفی خود را در ایران به بیش از یک‌صد میلیون واحد (بطری) در سال اختصاص دهد.
با توجه به آمارهای ارائه‌شده در چند سال اخیر، مصرف سرانه مایع ظرفشویی برای هر فرد ایرانی معادل ۲ لیتر در سال و برای هر خانواده ایرانی به‌طور متوسط در حدود ۱۰ لیتر در سال برآورد می‌شود.
درگذشته نه‌چندان دور زمانی که هنوز مایع ظرفشویی وارد زندگی بشر نشده بود مخلوطی از چوبک، گرد آجر و خاکستر، ترکیبی مفید و قابل‌استفاده برای پاکیزه نمودن ظروف به شمار می‌رفت و درحالی‌که خاکستر از نظر شیمیایی، ماده بسیار فعال است، اما کمتر شکایت و گلایه‌ای از بروز ناراحتی‌ها و حساسیت‌های پوستی و عوارض ناشی از آن اعلام می‌گردید که می‌توان یکی از دلیل‌های بزرگ آن را عدم توجه بانوان به حفظ بهداشت و سلامت پوست دست دانست.
فرمولاسیون مایع ظرفشویی ریکا
در اکثر فرمولاسیون‌های مایع ظرفشویی در ایران، فقط یک نوع ماده فعال که آلکیل بنزن و سولفوریک اسید است، در سطح آن است.
علت اصلی و واجب استفاده از آلکیل بنزین خطی این است که در اواخر دهۀ ۱۹۵۰ میلادی و اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی به دلیل افزایش کف‌های پایدار روی رودخانه‌ها و دریاچه‌های اروپا توجه علاقه‌مندان به محیط‌زیست را به خود جلب نمود.
آزمایش‌ها و تحقیقات اثبات کرده است که این کف‌ها بازمانده دودیسل بنزن موجود در مواد شوینده است که در جریان فاضلاب‌ها تجزیه نگردیده و به همان شکل به رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی انتقال داده‌شده و آن‌ها را آلوده کرده است.
محققان در تحقیقات بیشتر به این نتیجه رسیدند که علت تجزیه نشدن دودیسل بنزن، شاخه‌ای بودن عامل آلکیل آن است که در برابر حمله باکتری‌ها مقاومت می‌کند.
آزمایش‌ها اثبات کرده است که مولکول‌های زنجیره‌ای خطی به‌سادگی توسط باکتری‌های موجود در فاضلاب‌ها تجزیه‌شده و به گاز co2 و آب تبدیل می‌گردد. در پی این تحقیقات با مطرح‌شدن مسئله آلودگی آب‌ها استفاده از مواد اولیه تجزیه‌پذیر دیگری همچون الکل‌های خطی سنگین نیز رواج پیداکرده است.
برای همین جهت جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست باید اجرای طرح تولید الکیل بنزن خطی به عنوان ماده اولیه مواد شوینده، موردتوجه قرار گیرد.
درگذشته‌ها ماده آلکیل بنزن خطی وارداتی بود. اصلی‌ترین عامل میزان مصرف مواد شوینده در جامعه را می‌توان رشد جمعیت و ارتقای سطح رفاه و بهداشت دانست.
بالاترین مصرف سرانه مایع ظرفشویی، پودرها و مایعات شوینده دیگر در ایران در سال ۱۳۶۲ حدود ۲۸/۵ کیلوگرم برای هر نفر در سال بوده و با توجه به این‌که تمام کارخانه‌ها سولفوناسیون موجود در کشور بر مبنای استفاده از آلکیل بنزن به عنوان مواد اولیه طراحی‌شده است، کمبود و نیاز کشور به الکیل بنزن خطی تماماً به صورت الکیل بنزن خطی از خارج تأمین می‌گردید.
آمار مصرف آلکیل بنزن خطی بر اساس مقدار مصرف مایع ظرفشویی، پودرها و مایعات شوینده دیگر طی سالهای ۱۳۵۶ تا ۱۳۶۵ و پیش‌بینی مصرف آن‌ها تا سال ۱۳۷۵ به ۱۰۰ هزار تن می‌رسد که هم‌اکنون با راه‌اندازی واحد L.A.B بانک صنعت و معدن در شهر اصفهان و سولفونه کردن آن در ۸ واحد فعلی سولفوناسیون شاهد خودکفایی در تولید این گروه پرمصرف آنیونی هستیم.
در عمل جهت خنثی کردن سولفوریک اسید از آلکانول آمین‌ها و سود بهره برده می‌شود و آلکانول آمینهای مصرفی با توجه به روند بازار و سیاست‌های اتخاذشده در حدود (مونو، دی و تری اتانول آمین) تغییر می‌کند.
در برخی از محصولات تنها از یک گروه ماده فعال غیر یونی که معمولاً آلکانول آمید می‌باشد استفاده می‌گردد. از این گروه به‌طور عمده اسید چرب کوکونات دی اتانول آمید به عنوان عامل حالت‌دهنده و تثبیت‌کننده کف مورد مصرف قرار می‌گیرد. فرمولاسیون مایع ظرفشویی به صورتی طراحی گردیده است که با تولید کف باعث از بین رفتن چربی و باقیمانده اضافات مواد غذایی می‌گردد.
